Rozstępy skóry to bardzo powszechne zmiany. Schorzenie to dotyka 70% dziewcząt i 40% chłopców w okresie dojrzewania oraz 90% kobiet w ciąży. Często występuje u kobiet w okresie menopauzy, ludzi ze skłonnością do częstych wahań wagi, a także przyjmujących leki steroidowe. Leczenie już powstałych rozstępów jest bardzo trudne, kosztowne i często nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Warto zatem poznać przyczyny ich powstawania, metody redukcji oraz możliwe środki zapobiegawcze.
Rozstępy (łac. striae, ang. stretch marks) to wrzecionowate pasma ścieńczałej, pomarszczonej skóry o długości kilku centymetrów i różnej szerokości (1-10 mm), wyraźnie odgraniczone od powierzchni niedotkniętej problemem. Najczęściej na piersiach i brzuchu przebiegają promieniście, natomiast na udach, pośladkach, okolicy lędźwiowo-krzyżowej i ramionach równolegle.
Rozstępy swoim wyglądem przypominają bliznę, wykazują również w obrazie histopatologicznym wiele jej cech. W ich obrębie skóra pozbawiona jest przydatków: mieszków włosowych, gruczołów potowych i łojowych, a uszkodzenie konstrukcji tkanki łącznej prowadzi do zmniejszonej sprężystości i wytrzymałości skóry właściwej. Tak jak w przypadku blizny, skóra ta jest niepełnowartościowa i nie spełnia wielu swoich funkcji.
PRZYCZYNY POWSTAWANIA ROZSTĘPÓW
Podstawowym czynnikiem zwiększającym ryzyko powstawania rozstępów są predyspozycje genetyczne, czyli osobnicza skłonność do mniejszej wartościowości włókien sprężystych. Fibroblasty wykazują wówczas obniżoną syntezę włókien kolagenowych, elastynowych i retikulinowych, przez co skóra jest mniej odporna na rozciąganie. Dodatkowo procesowi powstawania rozstępów sprzyjają stany chorobowe oraz specyficzne stany fizjologiczne organizmu.
Jakie specyficzne fizjologiczne stany organizmu przyczyniają się do powstania rozstępów?
- okres dojrzewania – miejscami predylekcyjnymi są uda, piersi, pośladki, okolice stawów kolanowych i barkowych, okolica lędźwiowo-krzyżowa.
- ciąża – zmiany pojawiają się w okolicach brzucha i piersi.
- trening kulturystyczny – rozstępy lokalizują się na ramionach oraz w okolicy obręczy barkowej.
Poza silnym rozciąganiem skóry, który może być związany np. z szybkim wzrostem lub przyrostem masy ciała (tkanki tłuszczowej, gruczołowej i/lub mięśniowej), wymienionym stanom fizjologicznym często towarzyszy silne oddziaływa- nie czynnika hormonalnego (hormonów steroidowych), który znacznie zwiększa ryzyko powstawania zmian.
Jakie stany chorobowe organizmu przyczyniają się do powstania rozstępów?
- choroby endokrynologiczne – jak nadczynność nadnerczy oraz zespół i choroba Cushinga. Charakterystyczne dla tych schorzeń jest nadmierne wydzielanie kortykosteroidów.
- inne choroby wymagające przewlekłej terapii lekami steroidowymi – zarówno miejscowej, jak i ogólnej. W efekcie działania steroidów dochodzi do ścieńczenia skóry i jej mniejszej podatności na rozciąganie. Prawdopodobnie hormony steroidowe doprowadzają do częściowego zahamowania syntezy składników macierzy pozakomórkowej skóry właściwej (m. in. kwasu hialuronowego i siarczanu chondroityny) oraz upośledzenia funkcji fibroblastów. Wówczas syntetyzowane przez nie włókna mają mniejszą wytrzymałość na rozciąganie.
Ostrożność powinny zachować również osoby stosujące dietę niskokaloryczną, a także chorzy na jadłowstręt psychiczny – w wyniku niedostarczania dostatecznych ilości składników odżywczych przebudowa białek występujących w skórze, w tym kolagenu i elastyny, może być utrudniona.
PROFILAKTYKA, CZYLI JAK ZAPOBIEGAĆ ROZSTĘPOM
Raz powstałe rozstępy znaczą powierzchnię skóry na zawsze. Dlatego lepiej im zapobiegać, niż leczyć. Profilaktyka obejmuje:
- kontrolowanie gospodarki hormonalnej,
- utrzymywanie należytej masy ciała (BMI),
- stosowanie suplementacji oraz kosmetyków i masażu w pielęgnacji domowej,
- stosowanie zabiegów kosmetologicznych w profesjonalnej pielęgnacji gabinetowej. O skutecznej metodzie usuwania rozstępów przeczytasz TUTAJ >>
Produkty kosmetyczne do pielęgnacji domowej wykazują największą skuteczność w działaniach profilaktycznych. Powinny być stosowane regularnie na okolice narażone na powstanie rozstępów. Działają delikatnie złuszczająco, nawilżająco, łagodząco i zmiękczająco. Ich aplikację warto połączyć z masażem, wykonywanym ruchami głaszczącymi, potem rozcierającymi i ugniatającymi, z zachowaniem kierunku przepływu krwi żylnej. Podczas masowania można wspomagać się specjalnymi akcesoriami, jak rękawice, gąbki czy szczotki. Osoby z grup ryzyka mogą dodatkowo sięgnąć po suplementację jako uzupełnienie diety, dodatek zawierający niezbędne dla skóry składniki, których może brakować w codziennej diecie. W przypadku rozstępów poleca się szczególnie suplementy z kolagenem oraz witaminami A, E i C.
METODY ZWALCZANIA ROZSTĘPÓW
Faza zapalna to czas, w którym z punktu widzenia kosmetologii można osiągnąć najlepsze rezultaty terapeutyczne. Efektem stosowania metod kosmetologicznych jest niwelacja, nigdy całkowita likwidacja rozstępów. Można wyróżnić dwa główne kierunki kosmetologicznej redukcji rozstępów. Jeden z nich to zabiegi mające na celu pobudzenie fibroblastów do produkcji nowego dobrej jakości kolagenu. Drugi wariant to złuszczanie warstw naskórka, powodujące spłycenie zmian poprzez wyrównanie powierzchni skóry. (…)
Joanna Klonowska Wydział Nauk o Zdrowiu Wyższa Szkoła Inżynierii i Zdrowia w Warszawie
Czytaj więcej w Beauty Inspiration 4/2016