Maski znajdują szerokie zastosowanie w intensywnej pielęgnacji skóry twarzy i całego ciała. Same w sobie nie stanowią zabiegu, ale są kluczem do poprawy funkcji skóry. Działanie większości masek opiera się na zjawisku okluzji. Tworzą one na powierzchni skóry nieprzepuszczalną warstwę – dzięki temu usprawniają resorpcję składników aktywnych.
W kosmetyce i kosmetologii okluzja (łac. occlusio „zamknięcie” od occludere, occlusum „zamknąć”) polega na wytworzeniu na skórze powłoki (filmu) po aplikacji kosmetyku. Jej zadaniem jest ochrona skóry przed nadmierną utratą wody poprzez zmniejszenie lub uniemożliwienie odparowania wody z naskórka.
Za pomocą produktów kosmetycznych można osiągnąć dwa rodzaje okluzji:
• ciągłą – oznacza stworzenie na powierzchni skóry nieprzepuszczalnego, szczelnego filmu. Tego typu okluzja nie powinna trwać dłużej niż kilka do kilkunastu minut;
• nieciągłą – oznacza stworzenie na powierzchni skóry półprzepuszczalnego filmu, pozwalającego na częściowe odparowywanie wody z powierzchni skóry. Z tego typu okluzją na skórze spotykamy się na skutek naturalnie wytworzonego płaszcza hydro-lipidowego.
Substancje kosmetyczne o właściwościach okluzyjnych
Właściwości okluzyjne mają głównie stosowane w kosmetykach substancje o budowie hydrofobowej, tzn. takie, których cząsteczki chemiczne mają skłonność do odpychania od siebie cząsteczek wody. Warto przyjrzeć im się dokładniej, ponieważ są często zauważalne w składach INCI kosmetyków:
• węglowodory, a w tym: wazelina (Petrolatum), olej mineralny (Mineral Oil), parafina (Paraffinum Liquidum), wosk parafinowy (Cera Microcristallina), cerezyna – rafinowany wosk ziemny (Ceresin), ozokeryt – wosk ziemny (Ozokerite), skwalen (Squalene), skwalan (Squalane). Są to związki obojętne biologicznie, które tworzą okluzję ciągłą, uniemożliwiającą wymianę gazową przez skórę. Przez to mogą mieć działanie komedogenne (zaskórnikotwórcze). Osoby ze skórą tłustą lub trądzikową powinny unikać tych substancji w kosmetykach.
• woski – estry wyższych alkoholi tłuszczowych i wyższych kwasów tłuszczowych. Woski tworzą tzw. okluzję nieciągłą, która pozwala na wymianę niektórych substancji między skórą a środowiskiem. W składach masek odnajdujemy woski:
– pochodzenia naturalnego: zwierzęce – wosk pszczeli (Cera Alba), lanolina (Lanolin); woski roślinne – karnauba (Cera Carbauba), ciekły woskz nasion krzewu jojoba (Simmondsia Chinensis/Jojoba Seed Oil), wosk Karnauba z liści kopernicji (Cera Carbauba), wosk Candelilla z liści wilczomlecza (Euphorbia Cerifera / Candelilla Wax),
–lub syntetycznego: palmitynian cetylu (Cetyl Palmitate), mirystynian izopropylu (Isopropyl Myristate), palmitynian izopropylu (Cetyl Isopropyl).
• kwasy tłuszczowe: kwas stearynowy (Stearic Acid), kwas palmitynowy (Palmitic Acid), kwas oleinowy (Oleic Acid). Najcenniejsze dla skóry są kwasy nienasycone, np. kwas linolowy czy kwas gamma-linolenowy, w kosmetykach występują one w olejach pochodzenia roślinnego.
• alkohole tłuszczowe – to ciała stałe podobne do wosku, które otrzymuje się z kwasów tłuszczowych. Są niedrażniącymi środkami zmiękczającymi, natłuszczającymi i wygładzającymi skórę, jednak niektóre z nich w większych ilościach mogą wywoływać zmiany trądzikowe, np. alkohol cetylowy (Cetyl Alkohol), stearylowy (StearylAlcohol),
• silikony – to grupa związków o różnorakiej budowie chemicznej, mniej lub bardziej okluzyjnych, w zależności od budowy. Silikony występują najczęściej pod nazwą Dimethicone lub Cyclomethicone. Podobnie jak oleje mineralne są składnikiem kontrowersyjnym. Z jednej strony są obojętne dla skóry, a nawet chronią przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Z drugiej strony, ze względu na swoją trwałość, są bardzo ciężkie do usunięcia, ich pozostałości na skórze mogą mieć działanie komedogenne i nasilać stany zapalne. (…)
Czytaj cały artykuł w Beauty Inspiration 1/2016 – wydanie drukowane/e-wydanie
Joanna Klonowska Wydział Nauk o Zdrowiu Wyższa Szkoła Inżynierii i Zdrowia w Warszawie