Czy zabiegi laserowe są bezpieczne? Odpowiedź na to pytanie brzmi: „tak”, ale tylko wtedy, gdy osoba wykonująca zabieg będzie stosowała podstawowe kryteria bezpieczeństwa.
Absolutnie podstawowe zasady bezpiecznych zabiegów laserowego usuwania tatuażu dotyczą pięciu obszarów. Te obszary to: odpowiednio przygotowany, bezpieczny gabinet, wykwalifikowany wykonawca zabiegu, specjalistyczny sprzęt, przygotowany pacjent i pielęgnacja po zabiegu.
1. Bezpieczny gabinet
Gabinet zabiegowy, w którym wykonywana jest laseroterapia należy odpowiednio przygotować. Przy wejściu do gabinetu powinna być informacja (np. piktogram), że w pomieszczeniu znajduje się źródło promieniowania laserowego. W trakcie zabiegu do gabinetu nie powinny mieć dostępu osoby postronne. Nie powinno być w nim luster – co niejednokrotnie widzimy w reklamach gabinetów w mediach społecznościowych – wszystkie powierzchnie (szafki, blaty) powinny być matowe, a szyby okienne zasłonięte lub matowe. Wszystko po to, aby ograniczyć ewentualne odbicie wiązki światła lasera.
2. Wykwalifikowany wykonawca zabiegu
Niedopuszczalne jest, aby tak specjalistyczne terapie były prowadzone przez osoby, które nie mają wykształcenia kierunkowego tj., na chwilę obecną, medycyna lub kosmetologia. Osoba, która chce wykonywać zabiegi laserowe musi przejść cykl szkoleń lub kursów teoretycznych i praktycznych z tego zakresu. Szkolenia i kursy powinny obejmować podstawową wiedzę na temat laserów oraz szczegółową dotyczącą różnych problemów skórnych i doboru odpowiednich laserów do leczenia tych problemów.
Każda terapia prowadzona jest z wykorzystaniem innego lasera, dlatego należy poznać i odbyć praktykę na każdym urządzeniu, na którym potencjalnie terapeuta będzie pracować. Tutaj szeroko dostępne kursy on-line nie mają zastosowania.
3. Specjalistyczny sprzęt
Mimo, że lasery stosowane w kosmetologii i medycynie estetycznej są laserami wysokoenergetycznymi o dużych mocach i zaliczane są do laserów klasy 3 i 4, to ich dostępność zakupowa jest praktycznie bez ograniczeń. Każdy, kto ma ochotę może zakupić urządzenie laserowe. Każdy kto chce, może je też sprzedawać, co w rezultacie doprowadziło do sytuacji, że na naszym rynku pojawiło się wiele urządzeń laserowych o złej jakości. Jednakże są one tanie, więc masowo kupowane.
Konsekwencje zabiegów z użyciem takich laserów widzimy na co dzień, gdy leczymy powikłania po takich zabiegach. Urządzenie laserowe powinno mieć wymaganą dokumentację, specyfikacja lasera powinna pokrywać się z jego realnymi parametrami zabiegowymi, a z zakupem powinno być powiązane szkolenie praktyczne z wykonywania zabiegów na danym laserze. Po zakupie dystrybutor powinien zapewnić dobry serwis.
4. Przygotowany pacjent
Każdy zabieg laserowy wymaga innego protokołu zabiegowego i jest ustalany indywidualnie dla pacjenta i w zależności od rodzaju problemu. W celu bezpiecznego przeprowadzenia laseroterapii ważne jest przestrzeganie wszystkich wymienionych niżej procedur około zabiegowych.
Już podczas zapisu na terapię laserową pacjent powinien być poinformowany o tym, jak ma się przygotować do zabiegu: nie może przyjmować leków, suplementów diety czy ziół fotouczulających, nie może się opalać, ani używać kremów samoopalających, nie powinien przed zabiegiem nagrzewać skóry np. brać gorących kąpieli, a wręcz przeciwnie chłodzić np. poprzez wypicie większej ilości wody.
Przed każdym zabiegiem laserowym należy z pacjentem przeprowadzić wywiad medyczny dotyczący stanu jego zdrowia pacjenta, przebytych chorób i przyjmowanych leków. Wszystko w celu wykluczenia przeciwwskazań. Ważne jest również, aby poinformować pacjenta o całym przebiegu zabiegu, odczuciach i reakcjach skóry po terapii.
Podczas wywiadu i przygotowania do zabiegu specjalista przeprowadza ocenę fototypu skóry wg skali Fitzpatricka, a w przypadku osób o mieszanym pochodzeniu etnicznym, dodatkową diagnostykę wg. skali Lancera. Obowiązkiem jest przeprowadzenie patch testu, czyli testu skórnego, aby ustalić optymalne parametry zabiegowe. Test powinien być wykonany w miejscu, w którym będzie przeprowadzony zabieg.
Pacjent powinien pisemnie wyrazić zgodę na zaplanowany dla niego zabieg laserowy. Dodatkowa zgoda od opiekunów prawnych wymagana jest przed zabiegiem na pacjencie małoletnim.
Przed zabiegiem laserowym musimy zabezpieczyć wszystkie melanocytowe zmiany skórne jak również tatuaże, chyba, że celem zabiegu jest usunięcie tych zmian skórnych lub tatuaży.
Podstawową ochroną stosowaną w laseroterapii przez operatorów urządzeń są zabiegowe okulary ochronne przeznaczone do konkretnej długości fali światła laserowego czy urządzenia IPL. Takie okulary powinny być dostarczone wraz z laserem podczas zakupu sprzętu.
Jeśli chodzi o pacjenta należy zadbać, aby okulary dla niego były zupełnie zaciemnione a oczy dodatkowo osłonięte np. płatkami kosmetycznymi. Wtedy mamy pewność, że pacjent jest prawidłowo zabezpieczony w trakcie zabiegu laserowego. W wypadku zabiegów w okolicy oka należy stosować specjalne certyfikowane osłony nagałkowe.
Podczas każdego zabiegu laserowego powinno być przeprowadzane odpowiednie chłodzenie miejsca zabiegowego, przed w trakcie i po zakończeniu zcabiegu. Nie możemy dopuścić do nadmiernego przegrzania tkanki.
5. Pielęgnacja po zabiegu
Jeśli sytuacja tego wymaga, miejsce zabiegowe należy zabezpieczyć opatrunkiem oraz poinformować pacjenta o produktach, których ma używać podczas gojenie miejsca zabiegowego. Gdy jest to potrzebne, ustalana jest wizyta kontrolna po zabiegu. Ważne jest, aby poinformować pacjenta o tym, żeby po zabiegach laserowych nie korzystał z solarium, sauny, gorących kąpieli czy intensywnego wysiłku fizycznego. Należy przekazać pacjentowi informację o stosowaniu fotoprotekcji okolicy zabiegowej.
Agnieszka Surgiel-Gemza
kosmetolog, właścicielka firmy dystrybucyjno-szkoleniowej La Pelle Gold,
właścicielka gabinetu medycyny estetycznej Sensual Beauty i gabinetu Terapia Laserowa,
autorka bloga o terapiach laserowych.