Prawne zabezpieczenie salonu na wypadek nieprawidłowego wykonania zabiegu lub powikłań

Eskalację tego zjawiska obserwuje się szczególnie w odniesieniu do takich dziedzin medycyny jak neonatologia i pediatria oraz właśnie w przypadku medycyny estetycznej. Istotne jest zatem, aby podmiot świadczący usługi z zakresu medycyny estetycznej dobrze się przygotował do prowadzenia tego typu działalności i zabezpieczył się przed zagrożeniami związanymi z jej wykonywaniem.

UBEZPIECZENIE OC

Zgodnie z ustawą o działalności leczniczej, obowiązkowa umowa ubezpieczenia OC nie obejmuje wszystkich szkód będących następstwem zabiegów chirurgii plastycznej lub zabiegów kosmetycznych. Ochrona gwarantowana jest tylko w zakresie interwencji medycznych podejmowanych w celu korygowania niedoskonałości będących następstwem wady wrodzonej, urazu, choroby lub następstwem jej leczenia. Oznacza to, iż obowiązkowe ubezpieczenie nie obejmuje uszczerbków powstałych w wyniku tzw. zabiegów czysto estetycznych.

NA WSZELKI WYPADEK

Na rynku komercyjnym dostępna jest szeroka gama dodatkowych pakietów ubezpieczeniowych, które prywatny podmiot leczniczy może nabyć, aby zabezpieczyć się przed innymi ryzykami związanymi z prowadzoną działalnością. Firmy ubezpieczeniowe proponują np. ochronę na wypadek szkody wynikłej w związku z wykonaniem zabiegu z zakresu chirurgii estetycznej.

Ponadto w swojej ofercie posiadają również rozwiązania służące zabezpieczeniu przed koniecznością poniesienia kosztów wsparcia prawnego w związku ze sporem wynikającym z błędu medycznego. Pamiętać należy, iż ubezpieczenie gwarantuje ochronę przed negatywnymi następstwami prowadzenia działalności w zakresie odpowiedzialności cywilnej. Nie uchroni ono jednak osoby wykonującej zawód medyczny przed konsekwencjami karnymi. Odpowiedzialność karna ma bowiem charakter osobisty i nie można przenieść ryzyka tej odpowiedzialności np. na ubezpieczyciela lub na inną osobę, w tym osobę prawną.

Warto również zauważyć, iż od pewnego czasu obserwuje się trend w zakresie wzrostu wysokości kwot roszczeń wynikających z błędu w sztuce lekarskiej. Kancelaria DZP prowadzi sprawy, w których wartość przedmiotu sporu wynosi znacznie powyżej stu tysięcy złotych. W jednej ze spraw dotyczącej toksyny botulinowej pacjentka zażądała nawet trzy miliony złotych netto podkreślając ogromny rozmiar krzywd i cierpień, których doznała w związku z nieudanym zabiegiem.

PROWADZENIE DOKUMENTACJI MEDYCZNEJ

Prowadzenie dokumentacji medycznej, jak również jej przechowywanie oraz udostępnianie stanowi obowiązek podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzecznik Praw Pacjenta. (tj. Dz. U. z 2016 r., poz. 186, z późn. zm., dalej jako Ustawa o prawach pacjenta). Ponadto osoby wykonujące zawody medyczne powinny dokładać należytej staranności, przetwarzając dane osobowe pacjentów zawarte w dokumentacji. Rzetelnie prowadzona dokumentacja medyczna może być kluczowa dla rozstrzygnięcia ewentualnych sporów z pacjentem.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 r., II CSK 643/09 dokumentacja medyczna stanowi przewidziany przepisami prawa sposób stwierdzania przebiegu i wyników leczenia. Jest zatem środkiem dowodowym. Dokumentację medyczną określa się mianem niemego świadka procesu udzielania świadczeń, a w sprawach medycznych to właśnie w oparciu o nią powołani biegli sądowi konstruują swoje opinie.

Osoby wykonujące zawody medyczne nie powinny również ulegać pokusie poprawiania dokumentacji medycznej ex post np. kilka miesięcy po udzieleniu świadczenia, gdy dowiadują się, że mogą w związku z tym świadczeniem zostać pociągnięci do odpowiedzialności cywilnej lub karnej. Zgodnie z przepisami osoba wykonująca zawody medyczne zobowiązana jest do uzupełniania dokumentacji niezwłocznie po wykonaniu świadczenia. W dobie dzisiejszego postępu technicznego istnieje prawdopodobieństwo, iż np. pacjent dysponuje zdjęciem określonego fragmentu dokumentacji lub w innych sposób jest w stanie wykazać, że dopuszczono się ingerencji w jej treść.

Udowodnienie dokonania czynu tego rodzaju wpływa na obniżenie wartości dokumentacji medycznej jako dowodu w ewentualnym postępowaniu sądowym i od razu stawia lekarza złym świetle. Ponadto sfałszowanie dokumentacji medycznej może skutkować poważnymi konsekwencjami również natury karnej (art. 271 kk). Obok sumiennego i terminowego prowadzenia dokumentacji medycznej zalecamy również umieszczanie w dokumentacji wzmianek o wszelkich incydentach dotyczących pacjenta np. o nadmiernej agresywności.

NIC BEZ ZGODY KLIENTA

Ważny aspektem zagwarantowania legalności prowadzenia działalności polegającej na świadczeniu usług z zakresu medycyny estetycznej jest prawidłowe odebranie od pacjenta zgody na udzielenie mu konkretnego świadczenia. Zgodnie z ustawą o prawach pacjenta może być wyrażona ustnie albo w sposób dorozumiany tj. poprzez takie zachowanie, które w sposób niebudzący wątpliwości wskazuje na wolę poddania się proponowanym przez lekarza czynnościom. Szczególna forma udzielenia zgody została przewidziana w przypadku zabiegów operacyjnych albo zastosowania metody leczenia lub diagnostyki stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta. W takim wypadku pacjent musi złożyć zgodę w formie pisemnej.

Ponadto pacjent wyrażający zgodę musi być odpowiednio poinformowany. SN w wyroku z dnia 23 listopada 2007 r., IV CSK 240/07 stwierdził, iż tego rodzaju zgodę: w doktrynie nazywa się zgodą uświadomioną, poinformowaną czy objaśnioną. Zgoda taka wymaga oczywiście uprzedniego, odpowiedniego poinformowania pacjenta o stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu.

Warto również zwrócić uwagę, iż zgoda musi zostać odebrana każdorazowo tzn. osobno dla każdego świadczenia, ponieważ zgoda blankietowa uważana jest za wadliwą. Mimo to wciąż spotykany się z praktyką zaniedbywania odbierania zgód, szczególnie od pacjentów stale korzystających z usług danego podmiotu. Taka praktyka niejednokrotnie skutkuje niekorzystnymi następstwami dla gabinetu medycyny estetycznej. Zatem np. w przypadku iniekcji toksyny botulinowej, czy wypełniaczy rekomendujemy każdorazowe pobieranie zgody od pacjenta szczegółowo opisujących świadczenie i możliwe powikłania, nawet jeśli pacjent wielokrotnie korzystał on z tych świadczeń.