Do kompetencji kosmetologów, poza wykonywaniem zabiegów, należy szerzenie wiedzy na temat m.in. profilaktyki starzenia. Sprzyja temu specyfika spotkań kosmetologa z klientem, a także klimat samego salonu. Jednym z ważniejszych tematów, na jaki kosmetolodzy powinni rozmawiać ze swoimi klientami jest promieniowanie UV, jego niekorzystny wpływ na skórę, skutki zdrowotne i społeczne nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV oraz profilaktyka wszelkich zmian skórnych z tym związanych, w szczególności czerniaka oraz fotostarzenia. Pozostaje jednak pytanie: kiedy i jak edukować klientów kosmetologicznych w tym zakresie? I wbrew pozorom odpowiedź nie jest taka oczywista!

ZASADY EDUKACJI KLIENTÓW NA TEMAT OPALANIA

Efektywna edukacja klientów w zakresie opalania oraz skutków zdrowotnych nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV jest możliwa dzięki przestrzeganiu w całym jej procesie określonych zasad postępowania dydaktycznego. Przede wszystkim warunkiem jej skuteczności jest właściwy dobór przekazywanych treści oraz form i metod przekazu informacji. Elementy te powinny być możliwie najściślej dostosowane do potrzeb, poziomu i możliwości danej grupy odbiorców (kobiety — mężczyźni, młodzi — starzy, wykształceni — niewykształceni). Przekazywane treści powinny się także różnić w zależności od pory roku. Czego innego należy uczyć swoich klientów na temat słońca i opalania latem, czego innego zimą. Zanim rozpocznie się sezon urlopowy i związane z nim kąpiele słoneczne, na szczególną uwagę zasługiwać będzie przygotowanie i fotoprotekcja skóry. Po lecie natomiast przedmiotem edukacji będzie łagodzenie skutków nadmiernej ekspozycji na UV.

Skutecznemu nauczaniu sprzyja posługiwanie się urozmaiconymi, angażującymi formami i metodami dydaktycznymi, pobudzającymi aktywność słuchaczy — poza wzrokiem i słuchem — również inne zmysły oraz łączenie kilku metod. Do metod opartych na werbalnym przekazie należą pogadanki, wykłady i pokazy. Zwiększenie zainteresowania i pobudzenie aktywności słuchaczy daje uczestnictwo w dyskusji. Do aktywizujących form nauczania należą też zajęcia prowadzone nowoczesnymi metodami, polegającymi na stworzeniu tzw. sytuacji problemowej, zmuszającej uczestników do samodzielnego myślenia, rozwiązywania bardziej skomplikowanych zagadnień, dokonywania oceny zdarzeń i prawidłowego wnioskowania oraz podejmowania właściwych decyzji.

Szczególną rolę w upowszechnianiu wiedzy o niekorzystnym wpływie promieniowania słonecznego na ludzki organizm oraz sposobach ochrony skóry przed słońcem i pielęgnacji skóry latem odgrywają środki dydaktyczne, którymi są przedmioty materialne umożliwiają ce usprawnienie procesu nauczania. Przy właściwym ich wykorzystaniu można znacznie podnieść skuteczność przyswajania wiedzy, pozwalają one bowiem doskonalić zdolność postrzegania istotnych cech, zależności i zasad oraz ułatwiają stosowanie nabytych wiadomości w praktyce. Ich wykorzystanie może znacznie wpłynąć na najlepsze wyposażenie klientów w kompetencje niezbędne do zmiany nawyków w zakresie korzystania ze słońca. W kontekście gabinetu kosmetologicznego mogą to być nagrania, filmy, fotografie, plansze, obrazy, rysunki, wykresy, diagramy, i różnego rodzaju wydawnictwa. Mogą one przedstawiać wpływ promieniowania UV na ludzki organizm, prezentować skutki nadmiernego opalania, tłumaczyć, czym kierować się przy wyborze produktów ochrony przeciwsłonecznej lub pokazywać jak w praktyce pielęgnować skórę latem i po lecie.

Niezwykle istotne jest, aby kosmetolodzy mieli odpowiednie przygotowanie do upowszechniania wiedzy o opalaniu wśród swoich klientów. Kosmetolog, uzyskując tytuł specjalisty w dziedzinie kosmetologii, jest wyposażony w wiedzę niezbędną do prowadzenia podstawowego poradnictwa w zakresie wpływu promieniowania UV na zdrowie, zasad ochrony przeciwsłonecznej oraz pielęgnacji skóry poddanej ekspozycji na słońce. Jednak przekazywanie tej wiedzy w ramach zajęć z przedmiotów kierunkowych i ogólnych nie zawsze jest prowadzone w połączeniu ze szkoleniem pedagogicznym, które pozwoli w przyszłości odpowiednio dobrać metodę przekazywania tej wiedzy klientom. W przypadku, kiedy kosmetolodzy nie są w wystarczającym stopniu wyposażeni w kompetencje pedagogiczne, powinny być one uzupełniane i rozwijane podczas dodatkowego szkolenia ustawicznego na kursach, szkoleniach czy wykładach prowadzonych przez specjalistów w tej dziedzinie.

Zgodnie z zasadami dydaktyki upowszechnianie w gabinetach kosmetologicznych wiedzy o opalaniu można prowadzić bezpośrednio, na dwa sposoby.

Po pierwsze: w bezpośrednim kontakcie z większą grupą klientów — na organizowanych w tym celu krótkich wykładach, pogadankach, dyskusjach (są to metody werbalne, oparte na słowie), pokazach, pomiarach np. znamion (są to metody oparte na obserwacji), kursach (są to metody oparte na działaniu praktycznym). Taki sposób edukacji klientów może być realizowany przez samych kosmetologów — pracowników salonu lub przez zapraszanych cyklicznie ekspertów, np. lekarzy dermatologów, szkoleniowców partnerskich marek kosmetycznych, itd.

Po drugie: w ramach poradnictwa indywidualnego (face-to-face) — najczęściej podczas konsultacji kosmetologicznych lub w trakcie przeprowadzania zabiegów kosmetologicznych.

Poza oczywistymi korzyściami charakterystycznymi dla stosowania metod bezpośrednich, mają one także słabe strony, które warto sobie uświadomić, aby móc je odpowiednio dobrać pod kątem odbiorców edukacji — klientów gabinetu. Popularyzowanie właściwych nawyków związanych z opalaniem można też prowadzić pośrednio (kosmetolog nie wchodzi w bezpośrednie relacje z edukowaną osobą lub grupą osób): za pomocą różnego rodzaju wydawnictw (czasopism, książek, broszur, ulotek, plansz) oraz tzw. środków masowego przekazu, do których należą przede wszystkim prasa, radio, telewizja, komputer i Internet.

Oceniając warunki pracy kosmetologów preferowanym sposobem przekazywania klientom informacji o opalaniu, wpływie promieniowania UV na organizm i skórę, sposobach ochrony przeciwsłonecznej, pielęgnacji skóry latem i po lecie, będą indywidualne rozmowy prowadzone przy okazji przeprowadzania procedur kosmetologicznych, organizowane cyklicznie konsultacje czy warsztaty ze specjalistami dermatologami, onkologami, chirurgami, wręczanie ulotek, broszur oraz filmy edukacyjne.

Aktualnie bardzo skuteczną i atrakcyjną dla odbiorców — klientów kosmetologicznych formą edukacji jest przekazywanie rzetelnej wiedzy za pomocą mediów społecznościowych. Krótkie artykuły edukacyjne, porady, filmy instruktażowe przygotowywane przez kosmetologów — pracowników salonu i umieszczane na portalu firmowym, mogą budować ich autorytet jako ekspertów-edukatorów, a także zachęcać klientów do umówienia się na wizytę. Działania edukacyjne można prowadzić wykorzystując materiały własnego autorstwa. Należy jednak pamiętać, że przekazywane informacje powinny być rzetelne i oparte na danych naukowych. Można też oprzeć się na materiałach dostępnych dla ogółu społeczeństwa, tworzonych przez najkompetentniejszych ekspertów na potrzeby różnorodnych projektów prozdrowotnych. Propagowany przez media kult młodości i pięknego ciała, który, szczególnie przez osoby młode, kojarzony jest z intensywną opalenizną.

Efektywna popularyzacja wiedzy na temat unikania skutków zdrowotnych nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV może znacząco przyczynić się do poprawy zdrowia ludzi. Jednym z elementów poza formalnej edukacji zdrowotnej jest gabinet kosmetologiczny, w którym kosmetolog może występować w roli aktywnego edukatora zdrowia swoich klientów.